خداحافظی عربستان با «دیپلماسی پول»
سرویس خارجی-
«ریاض از ارائه کمکهای بیپایان و بینتیجه بودن این کمکها خسته شده و دیگر خبری از چک سفید امضا نیست.» این بخشی از گزارش روزنامه نیویورک تایمز درباره یک تغییر مهم در سیاست خارجی عربستان و خداحافظی این کشور با «دیپلماسی پول» است.
اصولاً پولپاشی بیماریِ اقتصادیِ بسیاری از کشورهای متکی به نفت است. اما تفاوت عربستان یکی در میزان بسیار بالای تولید و فروش نفت است و دیگری این مهم است که پولپاشی به یکی از ابزارهای سیاست خارجی این رژیم تبدیل شده است. اما گویا این سیاست نیز همچون بسیاری از سیاستهای سعودی که در دوره بن سلمان تشدید شده بود حالا در همین دوره تغییر و تحول پیدا میکند. شاهزاده سعودی که چند وقتی است که به نظر به عادی سازی روابط با سوریه چراغ سبز نشان داده و از خصومت خود نسبت به ایران کاسته و به نظر قصد نزدیک شدن به ایران را دارد، گویا میخواهد سیاست خارجی خود را در دیگر جوانبش نیز تغییر دهد.
در همین رابطه روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» در گزارشی از تغییر در توزیع و پرداخت کمکهای عربستان به کشورهای دیگر پرده برداشته و نوشته است که عربستان اخیراً تغییر قابل توجهی در زمینه کمکهای خارجی خود داشته است و به عنوان مثال علیرغم فرورفتن مصر در بحران اقتصادی، اما مقامات سعودی پیام قاطعانهای برای مصریها ارسال کردند مبنی بر اینکه «دیگر خبری از چک سفید امضا نیست.» همزمان با سرازیر شدن درآمدهای نفتی، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، شروط بیشتری را برای چنین کمکهایی تعیین کرده است و بر اصلاحات اقتصادی مانند قطع یارانهها و خصوصیسازی شرکتهای دولتی پافشاری میکند. طبق این گزارش، پس از حمله روسیه به اوکراین که قیمت نفت را افزایش داد و خزانه تولیدکنندگان طلای سیاه را احیا کرد، عربستان به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان، سال ۲۰۲۲ را با ۲۸ میلیارد دلار مازاد بودجه به پایان رساند. نیویورک تایمز در ادامه نوشته «علیرغم این دستاوردهای غیرمنتظره، مقامات سعودی میگویند که از ارائه کمکهای بیپایان به کشورهای فقیر مانند مصر، پاکستان و لبنان و دود شدن این کمکها خسته شدهاند...با این حال، این تغییر به این معنا نیست که کمکها به کشورها متوقف شده است و عربستان همچنان در حال ارسال پول به خارج از کشور است، اما بسیاری از این اموال اکنون به سمت سرمایهگذاریهای بینالمللی برای کسب سود و نفوذ و راهاندازی صنایع جدید در داخل کشور، مانند صنعت خودروهای برقی سوق داده شدهاند.» گفتنی است، «محمد الجدعان»، وزیر دارایی عربستان در ابتدای سال جاری میلادی در مجمع اقتصادی داووس پایان دوره کمکهای بلاعوض و بدون قید و شرط عربستان را اعلام کرده و گفته بود: «ما به ارائه کمکهای بلاعوض و سپردههای مستقیم بدون محدودیت عادت کردهایم، اما اکنون در حال تغییر آن هستیم.»